Van woningtekort en energietransitie tot armoede, schulden en zorg. Om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken, is data binnen de overheid onmisbaar. Daarom streeft het programma Realisatie Interbestuurlijke Datastrategie (IBDS) naar verantwoorde inzet van data bij overheidsorganisaties. Datadeling over domeinen heen is hier een belangrijk onderdeel van. Daarom ontwikkelt het programma samen met stakeholders het Federatief Datastelsel (FDS). In dit artikel vertelt André van Brussel, werkzaam voor het FDS, daarover.
Het programma Realisatie IBDS streeft naar verantwoorde inzet van data voor maatschappelijke opgaven en draagt daarmee bij aan de doelen van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS). Met het FDS wordt interbestuurlijk gewerkt aan het realiseren van de ambities uit de 2e prioriteit van de NDS: data. Met de NDS prioriteren Rijksoverheid, provincies, gemeenten waterschappen en publieke dienstverleners de onderwerpen waar de urgentie en impact het grootst is.
Federatief Datastelsel
Andre van Brussel vertelt: “In de NDS zit een zestal prioriteiten. Een van de strategische doelen die de NDS wil realiseren, is dat de gehele overheid datagedreven werkt via het Federatief Datastelsel met bindende afspraken en standaarden.” Sergio Richardson, informatiearchitect bij Gemeente Den Haag: “De NDS is vooral een beweging om samen te werken. Dit past heel goed bij het Grenzeloos Datalandschap. Waar de NDS vooral kijkt naar samenwerking over de overheidslagen heen, voegen we als het Grenzeloos Datalandschap hier nog iets aan toe. Namelijk de samenwerking met de private sector. Het Grenzeloos Datalandschap is een samenwerkingsverband tussen overheden, kennisinstellingen en bedrijven in de provincie Zuid-Holland.”
Sergio Richardson, informatie architect Gemeente Den Haag & Grenzeloos Datalandschap
Data delen en van elkaar leren
Vanuit de NDS wordt ingezet op verantwoord datagebruik voor bijvoorbeeld het oplossen van maatschappelijke opgaven. Met het Federatief Datastelsel wordt overheidsbreed op eenzelfde manier verantwoorde manier data gedeeld. Data wordt gedeeld, maar gegevens blijven bij de bron. Ook moet worden voldaan worden aan Europese standaarden.
“Veel initiatieven doen iets met data. Eén van die initiatieven in de regio Zuid-Holland is het Grenzeloos Datalandschap. Dit is heel waardevol. In dit netwerk leren we van elkaar Bij het FDS leren we van het Grenzeloos Datalandschap en omgekeerd leren zij weer van ons. Het is belangrijk dat partijen in beweging komen”, aldus André.
Experiment (praktijkbeproeving) van een federatieve catalogus
Het Grenzeloos Datalandschap wil graag praktijkkennis delen. In dat kader is er een experiment- praktijkbeproeving ten aanzien van een federatieve catalogus uitgevoerd. Een federatieve catalogus is een verwijsindex naar catalogi van organisaties die de beschrijving van de data (metadata) zelfstandig beheren. Het federatieve element is dat iedere organisatie deze data volgens afspraken en standaarden beschikbaar stelt, waarbij de data bij de bron blijft en men met een zoekdienst de data kan vinden. Sergio Richardson is één van de architecten die verbonden is aan het Grenzeloos Datalandschap. Binnen het Grenzeloos Datalandschap is er een vakgroep Architectuur met architecten van Gemeente Den Haag, Gemeente Rotterdam en Provincie Zuid-Holland. Samen geven ze richtinggevende uitspraken rondom data uitwisseling in samenwerkingsverbanden. Sergio: “Wij waren heel erg benieuwd hoe federatieve catologus in de praktijk werkt. Hoe kan je data uitwisselen? Waar loop je tegen aan?”
Geleerde lessen
Het Grenzeloos Datalandschap deelt graag deze geleerde lessen. Deze lessen staan in de gids ‘Gids naar kennis over proactief datadelen een praktijkbeproeving van een federatieve catalogus’ . In de gids staan de ervaringen van de beproeving. Wat is het concept van een federatieve catalogus, wat zijn de standaarden? En wat zijn de ervaringen? Sergio: “Eén van de dingen die we hebben geleerd, is dat men niet altijd precies hetzelfde verstaat onder een woord. Wat men onder mobiliteit verstaat in bedrijf a, is weer anders dan in bedrijf b. Het is belangrijk dat organisaties onderling goed met elkaar bespreken of ze over hetzelfde hebben.” André vult aan: “Samenwerken is soms lastig. Maar toch zou ik willen meegeven, ga aan de slag! Kijk wat haalbaar is. Je kan heel lang met elkaar praten, maar probeer stapjes te zetten. In beweging komen en met elkaar versnellen is het belangrijkste wat er is!”
Volgende stap met AI
De architectenvakgroep van het Grenzeloos Datalandschap heeft een AI frontend gebruikt voor de praktijkbeproeving. “We gebruiken software om de zoekfunctie met behulp van menselijke taal aan te roepen via AI. Er wordt onderzocht of deze software ook beschikbaar gesteld kan worden, zodat men het zelf ook kan proberen om dit te bouwen. Kortom, er komen weer interessante dingen aan, waar andere instanties hopelijk profijt van kunnen hebben!” aldus Sergio Richardson.
Benieuwd?
Wil je meer weten? Je kan meer lezen op Github https://github.com/Municipality-of-Rotterdam/GDL-architectuur/wiki
Auteur artikel: Lij-Saan Wong-Ng
